Doğum Sonrası Depresyonu ( Postpartum Depresyon) Nedir?
Doğum sonrası psikiyatrik hastalıklar mevzu bahis olunca akla gelen ilk konu kuşkusuz doğum sonrası depresyondur. Dünya Sağlık Örgütünün vermiş olduğu verilere bakılırsa doğum sonrasında kadınlarda depresyon görülme sıklığı % 5 – 20 arasında kabul edilmektedir.
Doğum öncesi, doğum anı ve doğum sonrası özellikle kadınlar için çok önemli bir yaşam olayıdır. Aileye katılan yeni üye ile birlikte öncekinden daha farklı bir düzen kurulduğu özel ve her ailenin yaşamış olduğu zaman dilimidir. Kadınlar doğum sonrası ilk bir yıllık bu yoğun dönemde psikiyatrik hastalıklar ( kaygı bozuklukları, takıntı ve zorlantı bozukluğu (OKB), depresyon ve nadiren psikoz) açısından anlamlı bir risk altındadırlar.
Depresyon kadınlarda doğum sonrası en baskın olarak görülen rahatsızlıktır. Görülme sıklığı
%5 – 20 olduğunu belirten Dünya Sağlık Örgütü, kadınlarda doğum sonrası depresyon geçirme oranını %10 – 15 olduğunu kabul edilmektedir.
Doğum Sonrası ortaya çıkan bu duygu durum bozukluğu doğumdan sonra 1 yıl içinde görülebilen ve kadınlarda kaygılı, takıntılı, endişeli, umutsuz, çaresiz ve yalnızlık hissi gibi yoğun duyguların hakim olduğu bir dönemdir. Bu semptomların yanı sıra doğum sonrası depresyonda görülen tabloda “kendine veya bebeğine zarar verme ile ilgili takıntılı düşünceler ve intihar düşünceleri” yine görülen davranışlar arasındadır.
Doğum sonrası yaşanan depresyona bazı biyolojik sebepler etki edebileceği gibi psikolojik sebeplerinde oldukça etkin olduğunu söyleyebiliriz. Biyolojik sebepler arasında literatürde en çok karşımıza çıkan etkin neden; genetik ve hormonal nedenlerle yeni doğum yapmış olan kadınlarda kaygı seviyesinin düşmesine, günlük stres oluşturan durumlarla daha zor baş etmesine sebep olduğu yönündedir.
Psikolojik sebeplere baktığımız zaman ise; annelerin kendilerine ayıracak zamanlarının olmayışı, emzirme nedeniyle uykusuz kalmaları, yorgunluk, kolaylıkla negatif duygu durumu içine girebilmeleri, iletişim sorunları, planlamamış gebelikler, eşle ilgili sorunlar, beklenmedik yaşam olayları, sosyal desteğin yetersiz olması ile birlikte yaşanan; değersizlik ve umutsuzluk duyguları, karamsarlık, dikkatle zayıflama, kararsızlık, intihar düşünceleri, iştahta bozulmalar, uyku düzeninde değişiklikler gibi pek çok sebebin olduğunu görebiliriz.
Kuzey Kıbrıs’ta Doğum Sonrası depresyonu engellemek için maalesef yapılan araştırmalar ve çalışmalar oldukça yetersizdir. Oysaki Doğum Sonrası Depresyon erken dönemde tespit edilip tedavi edilmezse yıllarca sürebilen ve tedavisi zor bir hale dönüşebilen bir durum olabilir. Bu sebeple doğum sonrası yaşanan duygu durum bozukluklarının, doğum sonrasında, kadın doğum uzmanları tarafından tespit edilmesi ve tedaviye yönlendirilmesi hem kadın sağlığı açısından, hem de anne bebek ilişkisi açısından oldukça önemlidir.
Depresyon riskini azaltmak için anneye sağlanan sosyal destek oldukça değerlidir. Anneye kendine zaman ayırabileceği fırsatlar vermek, uyku düzenleri ve emzirme ile ilgili destek olmak, eşlerin ev içi sorumluluklarda sorumluluk almaları ortaya çıkabilecek semptomların kısa zamanda azalmasına ve yok olmasına sebep olur. Fakat bazen bu semptomlar artarak devam eder. Bu gibi durumlarda alanında uzman kişilerden destek alınması önerilir.
Doğum Sonrası Depresyonda hekimler ilaçlı tedavileri emzirme söz konusu olduğu için tercih etmemekte, bunun yerine ilaçsız bir yöntem olan psikoterapi yöntemini tercih etmektedirler. Annenin yaşadığı sorunun üstesinden gelmesi için çok önemli bir role sahip olan psikoterapi ile yaşanılan duygu durumu gözden geçirilir ve güncel ve/veya geçmiş stres yükleri ile ilgili olan depresyon halinin çözümlenmesi için sağlıklı bir sürece girilir. Hepinize sağlıklı hamilelik ve sağlıklı doğumlar dilerim…
Uz. Zehra Ayça AYSEN
Klinik Psikolog
Hamile ve Doğum Terapisti
Doğuma Hazırlık Eğitmeni & Doula
dobem@outlook.com.tr
