Doğum Korkusu (Tokofobi) ve Kadınlar Üzerindeki Etkileri

Doğum ister sezaryen, ister normal olsun özellikle hamileliğin son trimesterinde kadınların pek çoğunun bebeklerine kavuşma heyecanı ile birlikte doğumun nasıl olacağına ilişkin kaygıyı ve endişeyi yoğun bir şekilde yaşadığı bir dönemdir. Her ne kadar gebelik ve doğum süreci fizyolojik bir süreç olsa da doğum korkusu kadınlar için ciddi bir problem teşkil etmektedir.

Gebelik süreci, fiziksel ve zihinsel birçok değişikliğin yaşandığı, aynı zamanda da eşlere anne baba olmayı öğrenme, uyum sağlama, planlama ve doğum eylemine ve bebeğe hazırlık yapma fırsatı tanıyan oldukça özel bir dönemdir.

Bu korku, kadınlarda farklı pek çok sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilir. Doğuma hazır olmamak, sağlık personelinin bu korkunun varlığından haberdar olmaması ya da bu konunun neden ve sonuçları üzerinde yeterince durulmaması veya fark edilmemesi neticesinde gebelerde doğum eyleminin gidişi olumsuz yönde etkilenebilir ve de anne ve yeni doğan komplikasyonların gelişmesine zemin hazırlayabilir.

Yapılan araştırmalar; doğum korkusunun kabul edilebilir düzeyde olduğu zaman kadının doğuma hazırlanmasında yardımcı olabileceğini, fakat bu düzeyinin yüksek noktalara ulaşmasının kadında doğum sırasında ölme, bebeğin yaralanması/ölmesi, doğum sırasında kontrolü kaybetme, araçlı vajinal doğumdan korkma, doğumu yapamayacağından korkma gibi pek çok olumsuz düşünce ve kaygı ile boğuşmasına neden olabileceğini göstermektedir.

Doğum korkusunu tetikleyen birçok faktör vardır. Bunlar arasında kişisel deneyimler, yapısal özellikler, kendi doğumumuz ve cinselliği algılayış şeklimiz en başta sayılabilecek faktör arasındadır.

Korku faktörü doğumda aktif olduğu zaman, doğum eylemini gerçekleştirecek olan kişinin dikkatini dağıtır, onu korkutan durum her ne ise ona odaklanmasını sağlar ve bu sayede endişesi artar. Bu duruma bağlı olarak doğumda olumsuz bir duygu durumu aktif hale gelir ve doğumu tamamlamaya yönelik inancını kaybeder. Bu duyguların tekrar tekrar zihinde düşünülmesi/yaşanması, daha önce geçirilmiş doğum deneyimleri, etraftan gelen olumsuz ve zor geçen doğum hikayeleri doğumu pozitif beklentilerden uzak bir noktaya iter. Böylece tüm bu korkulardan sıyrılama düşüncesi ile isteğe bağlı sezaryan bir tercih olabilir.

Doğum korkusu yaşayan gebelerin günlük yaşam aktivitelerinin ve yaşam alanlarının bu korku durumuyla beraber şekillendiğini söylememiz mümkün…

Araştırmalar bize huzursuzluk, sinirlilik, uykusuzluk, ağlama ya da taşikardi nöbetleri, yeme ve fiziksel aktivitelerde değişim, v.b, görülebilen bazı etkiler arasında olabildiğini gösterir.

Doğum korkusu ile baş edebilmenin en önemli yöntemi doğumun her türlü şekline hazır olmaktır. Buna yarımcı olacak en önemli etkinlik ise özellikle çiftlerin birlikte katıldığı doğuma hazırlık eğitimidir. 2013 yılında ilk kez doğum yapacak olan kadınlar üzerinde yapılan bir araştırmanın bulgularında doğuma yönelik kaygı faktörünün yüksek olduğu saptanan bir grup kadının, aldıkları eğitim sonrasında doğum korkusu puanlarında düşme ve gebelikle ilgili olumsuz düşüncelerin de anlamlı bir şekilde düşmesi, doğum eğitiminin önemli bir etken olabileceği üzerinde durulmasına sebep olmuştur.

Bu sebeple doğum öncesi dönemde kadınların doğuma hazırlanmaları eşler arasındaki ilişki ve annelik rolüne bağlanma üzerine olumlu etkiyi desteklediği, doğum sonrası dönemde sosyal desteği arttırdığı, gebelerde sağlık bilincini yükselttiği, annenin gebelik ve doğum eylemi sorunlarıyla baş etme gücünü ve doğum esnasında kendine güvenini sağladığı, anksiyeteyi azalttığı ve normal doğuma eğilimi arttırdığı belirtilmektedir.

---------------------

Kullanılan Kaynaklar:

Subaşı, B., Özcan, H., Pekçetin, S., Göker, B., Tunç,

S., Budak, B. Doğum Eğitiminin Doğum Kaygısı ve Korkusu Üzerine Etkisi. Selçuk Tıp Derg;29(4):165-167, 2013

Şahin, N. , Dinç, H., Dişsiz, M. Gebelerin Doğuma İlişkin Korkuları ve Etkileyen Faktörler. Zeynep Kamil Tıp Bülteni;Cilt:40, Sayı (2), 2009

Balkaya, N, A., Vural, G., Eroğlu, K. Gebelikte Belirlenen Risk Faktörlerinin Anne ve Bebek Sağlığı Açısından Ortaya Çıkardığı Sorunların İncelenmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi; 4 (1): 6-16, 2014

Çoker, H. Yüz Soruda Doğal Doğum. İnkılap kitapevi. 2015

Dinç, H.,Yazıcı, S., Yılmaz, T., Günaydın. Gebe Eğitimi. İstanbul Üniveritesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü. Derleme/ HSP 2014;1(1):68-76 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/97953 )